Rysunek techniczny – najważniejsze informacje

Dlaczego warto znać rysunek techniczny? Jak go czytać i używać?

Przedstawiamy najważniejsze informacje dotyczące rysunku technicznego. Sprawdź, co musisz wiedzieć, aby pracować w firmie produkcyjnej.

Skoro rozpoczynasz lekturę tego artykułu zapewne zależy Ci na rozwoju firmy, w której pracujesz i pewnie zdążyłeś się przekonać, że jej wzrost jest ściśle powiązany z rozwojem pracowników.

W tym artykule znajdziesz najważniejsze informacje dotyczące tego, czym jest rysunek techniczny i zastosowania takiego rysunku w firmach. Jeśli masz jakieś wątpliwości dotyczące sensu jego stosowania, lektura tego wpisu na pewno wyjaśni Ci, dlaczego warto korzystać i znać rysunek techniczny.

Rysunek techniczny to skuteczny sposób na komunikację

Bez względu na branżę, w każdym przedsiębiorstwie bardzo ważna jest komunikacja (w tym rysunek techniczny). Przepływ informacji ma równie dużą, jak nie większą, wartość jak obieg części i surowców (w przypadku firm produkcyjnych). Nieprawidłowo odczytana informacja lub jej brak może spowodować naprawdę duże problemy. A przecież rozmowy w pracy trwają właściwie cały czas – zlecamy i przyjmujemy zadania, wysyłamy opinię zwrotną, prowadzimy negocjacje z klientami i dostawcami. Co więcej, jeśli na którymś etapie komunikacja jest utrudniona z powodu posługiwania się obcym dla pracowników językiem, organizowane są kursy doszkalające lub zatrudniony zostaje tłumacz.
Wszystko po to, aby zminimalizować ryzyko nieporozumień.

Rysunek techniczny, to właśnie taki swego rodzaju język – język inżynierów. To określenie, które pojawia się bardzo często i bez wątpienia doskonale odzwierciedla rzeczywistość. Odważę się nawet stwierdzić, że rysunek techniczny to o wiele lepszy sposób komunikacji niż jakikolwiek język. Uniwersalny sposób zapisu (rysunek) pozwala zrozumieć intencje autora nawet z drugiego końca świata. Rysunek techniczny nie zostaje bowiem zakłócony przez różnice kulturowe czy dialekty – problemy napotykane w przypadku posługiwania określonym sposobem mówienia.

Przewaga rysunku nad językiem

Dlaczego łatwiej wytłumaczyć coś rysując, niż mówiąc?

Niejednokrotnie byłem świadkiem, jak nawet osoby rozmawiające tym samym językiem, nawet ojczystym, odruchowo chwytają za ołówek czy długopis i wyjaśniają przedmiot dyskusji właśnie w obrazowy sposób.  Takie zjawisko wbrew pozorom jest bardzo naturalne, także dla osób, które na co dzień nie zajmują inżynierskich stanowisk. Moim zdaniem wynika to po prostu z natury człowieka. Najstarszy tekst pisany został znaleziony w Grecji około 1 400 lat przed naszą erą, a powstanie pierwszych rysunków datuje się już na 32 000 rok p.n.e. Graficzne porozumiewanie się jest z człowiekiem zdecydowanie dłużej niż sztuka pisania.

Argumenty te pokazują, dlaczego warto znać chociaż podstawy rysunku technicznego – rozwijając własne umiejętności czy podnosząc kwalifikacje swoich pracowników. Osoba, która nie zna określonego języka obcego może posiłkować się dostępnych translatorów. Rysunku technicznego nie da się w łatwy i szybki sposób „przetłumaczyć”. A należy pamiętać, że ta umiejętność może rozwiązać wiele problemów komunikacyjnych, ale także ustrzec firmę przed kosztownymi wpadkami jakościowymi.

Zastosowanie rysunku technicznego w firmie

Jakie działy w firmie korzystają z rysunku technicznego?

Pierwsze skojarzenie, na które wskazałem w już wcześniej, nasuwa odpowiedź – inżynierowie. Nie jest to do końca prawdą. Okazuje się, że czytanie rysunku technicznego jest pomocne na wielu płaszczyznach działalności firmy. W celu zobrazowania tej sytuacji, posłużę się przykładem przedsiębiorstwa zajmującego się wytwarzaniem elementów z tworzyw sztucznych metodą wtrysku.

Spójrzmy, pod kątem strumienia wartości, na działy i procesy, przez które przewijają się rysunki techniczne:

• DZIAŁ OBSŁUGI KLIENTA

Wycena wykonania części do oferty dla klienta w dziale obsługi klienta

• DZIAŁ TECHNOLOGII PRODUKCJI

Projektowanie nowych form wtryskowych

• DZIAŁ JAKOŚCI

Ocena zgodności detalu po produkcji z dokumentacja jakościową
Ocena zgodności półproduktów od dostawcy

• DZIAŁ PRODUKCJI

Zasady pakowania produktu gotowego

• DZIAŁ UTRZYMANIA RUCHU

Naprawa urządzeń wtryskowych

• DZIAŁ OUTSOURCINGU

Outsourcing procesów produkcyjnych do podwykonawcy

• DZIAŁ INWESTYCJI

Przygotowanie planów rozbudowy zakładu
Planowanie ustawienia nowych maszyn wtryskowych

Korzyści ze znajomości rysunku technicznego

Rysunek techniczny często stanowi podstawę w czasie rozmów z podwykonawcami, ale również z inwestorami, którzy chcą nam zlecić określone zadanie. Posługując się poprawnie wykonanym rysunkiem technicznym, w trakcie dyskusji o warunkach wykonania jakiegoś przedmiotu, nie ma miejsca na niedomówienia. W rysunku technicznym minimalizowana jest także możliwość popełniania błędu i dowolność interpretacji, która tak często pojawia się przy opisie słownym.

Każdą umowę współpracy można napisać w dwuznaczny sposób, jednak zasady w rysunku technicznym mogą być interpretowane wyłącznie w jeden sposób tak, aby różni odbiorcy czerpali z niego te same informacje.

Jeśli druga strona rozmowy którą prowadzimy broni się przed zejściem na płaszczyznę rysunkową, możne być to dla nas sygnał ostrzegawczy. W inwestycjach przemysłowych często brak rysunków prowadzi do niewłaściwego rozumienia przedmiotu umowy, a co za tym idzie – różnej wyceny i ponownych negocjacji.

Gdy inwestor chce uzyskać wycenę wykonania przedmiotu, bez podania rysunku, najczęściej dąży on do uzyskania szacunkowej kalkulacji, której będzie chciał się trzymać w dalszych etapach realizacji. Nawet mimo przedstawiania szczegółów realizacji.
Dlatego też wiele firm projektowych wyceniających zakres bez rysunku proponuje oszacowanie ceny projektu (rysunków) jako osobnego zakresu działań,  a następnie na jego podstawie dokładnie wycenia zakres wykonawczy. Tak najczęściej działają firmy budowlane z działem projektowym. Rysunek techniczny zawsze sprowadza obie strony zainteresowane współpracą do wspólnego mianownika. Cały proces inwestycyjny jest bardzo dobrze zobrazowany na popularnym komiksie z drzewem.

źródło: www.bronwenreid.com

Rysunek złożeniowy a rysunek wykonawczy

Dwa wymienione w nagłówku rysunki to podstawy – są najczęściej pojawiającymi się w branży rodzajami rysunków. Postaram się w kilku zdaniach wyjaśnić różnicę między nimi. Zaczynając od kolejności obróbki mechanicznej, a więc w kolejności chronologicznej czasu życia produktu:.

Rysunek wykonawczy zwany jest często rysunkiem warsztatowym i ta nazwa mówi o nim wiele, taki rysunek najczęściej znajdziemy na warsztacie obróbczym gdyż w rysunku wykonawczym znajdziemy wszystkie informacje które są potrzebne do wykonania danego detalu.

Na rysunku wykonawczym znajdziemy wymiary przedmiotu potrzebne do jego wykonania zorganizowane w taki sposób, aby ułatwiał wykonanie przedmiotu np. położenie otworu zaznaczane jest od jego środka, a nie stycznej do niego aby wiedzieć gdzie przyłożyć wiertło lub frez (mimo, że od stycznej łatwiej mierzy ten wymiar na gotowym elemencie). Na rysunku warsztatowym znajdziemy też materiał z którego ma być wykonany detal, rodzaje tolerancji i pasowań jakie należy użyć, oraz oczekiwane wykończenia powierzchni (chropowatości). Na rysunku wykonawczym stosuje się tylko przekroje obiektu i wyrwania które są potrzebne do wykonania elementu, unika się rzutowania w izometrii i dimetrii gdyż nie da się z nich odczytać wymiarów.

Rysunek złożeniowy ma na celu zaprezentowanie zestawu elementów w taki sposób, aby zaprezentować jak ma wyglądać przedmiot złożony z tych elementów lub ułatwić jego złożenie.

Z tym rysunkiem potencjalnie częściej spotykamy się życiu codziennym np. sposób złożenia części w meblach z Ikea lub zestawu kloców Lego. Może on nie posiadać żadnego wymiarowania lub tylko gabarytowe, czy takie które pozwoli odróżnić składającemu podobne elementy od siebie (np. długości użytej śruby do mebla jeśli są dostarczone w komplecie podobne). Rysunek złożeniowy chętnie pokazuje elementy w rzutowaniu aksonometrycznym. Taki rysunek nie uwzględnia materiału i chropowatości, a pasowanie tylko jeśli jest ono niezbędne do złożenia elementów.

Kształt i ułożenie tabeli rysunkowej jest w gestii autora rysunku. Przedsiębiorstwa produkujące detale starają się posiadać unormowane tabliczki rysunkowe ze względu na powtarzalność przekazywanych informacji w procesie. Stosuje się tabliczki podstawowe zawierające pełen komplet informacji oraz zubożone wersje – zmniejszoną i uproszczoną:

Rysunek techniczny – tabelka podstawowa

Tabelka zmniejszona

Tabelka uproszczona

Rzutowanie

Rzutowanie jest sposobem na przedstawienie trójwymiarowego obiektu na płaskiej powierzchni kartki papieru nie posiadając do tego komputerowych możliwości modelowania 3d. Umiejętność rzutowania przydaje się zawsze wtedy, gdy nie mamy pod ręką komputera.

Rzutowanie prostokątne jest przedstawieniem trójwymiarowego przedmiotu na płaskiej powierzchni w uporządkowany sposób.

Jeśli rzutowany przedmiot zamkniemy w 6-ściennym pudełku i na każdej ściance wewnętrznej pudełka odbijemy odpowiednio wszystkie widoczne krawędzie każdej strony przedmiotu, to po rozwinięciu tego pudełka otrzymamy właśnie rzutowanie prostokątne.

Przedstawione rzutowanie to rzutowanie w metodzie E czyli Europejskie, jego rozwinięciem jest rysunek po lewej stronie, po prawiej ten sam obiekt rzutowany metodą A – Amerykańską.