Organizacja koła jakości

6 kroków do osiągnięcia jakości

1. Problem

Każdy z nas spotyka się z pewnego typu problemami. Naturalną koleją rzeczy jest sprostanie im, a następnie wyeliminowanie ich źródeł. Nie zawsze jest to proste. Czasami emocje, które towarzyszą wystąpieniu jakiegoś problemu, są bardzo duże, co utrudnia logiczne myślenie, a działania definiowane są na bazie impulsów zamiast zdrowego rozsądku. Takie postępowanie z problemami prowadzi tylko do ich powierzchownego traktowania. To z kolei przyczynia się do ich ponownego występowania. Czy tylko tak możemy radzić sobie z niepożądanymi sytuacjami?

Wykres jakości - czas od wykrycia wady

2. Podejście systemowe do rozwiązywania problemów

Aby przejść na nowy sposób rozwiązywania problemów trzeba wdrożyć system, który obejmuje poszczególne kroki ich rozwiązywania. Od zbierania problemów przez określanie ich kluczowości, a następnie definiowanie działań i ich realizacji. Celem tego procesu jest skuteczna eliminacja problemów, ale również zapobieganie ich ponownemu wystąpieniu. Każdy element systemu rozwiązywania problemów, jakim jest Koło Jakości, musi być dostosowany do organizacji. Rozpocząć należy od sposobu zbierania danych, czyli możliwości technologicznych oraz specyfiki procesów, czy też kluczowych charakterystyk produktów i usług. Następie należy przejść przez kategoryzację i rozwiązywanie problemów, aż do etapu końcowego, czyli ich rozwiązania. Każdy z tych kroków musi mieć swój standard, aby jego elementy były jasno zdefiniowane. Nad jego przestrzeganiem powinien czuwać Lider Koła Jakości, który ma również za zadanie szczerzenie nowego paradygmatu postrzegania i rozwiązywania problemów.

3. Gromadzenie i analiza danych

Aby nie błądzić i ułatwić dostrzeganie problemów, należy określić sposób zbierania kluczowych danych, jak i ich analizy, a następnie sposobu komunikacji, najlepiej w formie wizualnej. Może to się odbywać w różny sposób:

  • od wypełniania karty kontrolnej z uwzględnieniem informacji i ilości braków,
  • zbierania opinii zwrotnej po dostarczeniu produktu lub realizacji usługi (choć w większości to już za późno),
  • poprzez czujniki automatycznie zbierające informacje i wrzucające je w bazę danych.

Każdy ze sposobów ma swoje plusy i minusy. Jeden z nich daje nam możliwość szybkiego uzyskiwania informacji o istotnym procesie, czy też jego rezultacie, a inne, droższe rozwiązania dają możliwość automatycznego zbierania informacji w realnym czasie ich wystąpienia, jak i przetwarzania dużych baz danych. Głównie zależy to od procesu, jaki chcemy kontrolować. Najczęstszym rozwiązaniem jest wykorzystywanie różnych metod dostosowanych do obszaru i specyfiki procesów. Docelowym rezultatem gromadzenia i analizy danych jest wykrycie problemu jeszcze przed jego wystąpieniem. To daje możliwość reakcji przed dostarczeniem niedostatecznej wartości klientowi, co wyeliminuje najbardziej groźny skutek, czyli utratę zaufania klienta, a tym samym jego samego.

Koło jakości - Wykres czasu i ilości braków

4. System zbierani problemów

Jednak aby wychwytywać problemy, nie zawsze trzeba tworzyć systemy zbierania informacji. Jednym ze sposobów zbierania problemów może być formularz lub aplikacja, która umożliwia każdemu pracownikowi zgłoszenie problemu, który u niego wystąpił oraz kategoryzację go w kontekście procesu, przy którego realizacji przeszkodził. Taka klasyfikacja daje możliwość szybkiej analizy, czy dany problem wpływa na istotny proces przesądzający o funkcjonowaniu całego systemu. Jednym z przykładów takiej aplikacji jest Problembox, który może być obsługiwany przez telefony. Posiada on wbudowaną procedurę zgłaszania, rozpatrywania, jak i rozwiązywania problemów. Najlepszą możliwą taktyką jest zgłaszanie problemów przy każdym ich wystąpieniu, nawet gdy już został wcześniej zgłoszony. Daje to informacje o częstotliwości jego występowania. Z biegiem czasu baza problemów powinna się wypełniać, dzięki czemu będziemy w stanie określić problem najczęściej występujący w kluczowym obszarze firmy, który przynosi największe straty.

Koło jakości - Zbieranie opinii

To z kolei prowadzi do następnego kroku, jakim jest kategoryzacja problemów pod kątem złożoności. Przy prostych problemach, mniej złożonych, możemy określić od razu działania je rozwiązujące. Jednak na pewno niektóre zgłoszone problemy będą bardziej skomplikowane, co determinuje dogłębną ich analizę i szukanie przyczyny źródłowej. To właśnie dla nich powinien być uruchamiany cykl kliniki jakości, czyli dogłębnej analizy i szukania przyczyn źródłowych.

Poprzez pracę w dany sposób, powinniśmy prowadzić do redukcji występowania problemów. Przy kolejnych okresach problemy, które rozwiązaliśmy, nie powinny się już pojawiać. Jeśli tak nie jest, rozwiązanie problemu istnieje głębiej. Nadzorowanie procesu redukcji problemów musi się odbywać na bieżąco i jest to główny cel systemu zbierania problemów.

Nadzorowanie procesu to łatwiejszy sposób na znajdowanie okazji do doskonalenia, niż w systemie Kaizen, ponieważ pracownik nie musi myśleć od razu nad rozwiązaniem, a musi jedynie wyszczególnić problem. To zmniejsza pracochłonność zgłoszenia i przekłada się na ich ilość.

Szkolenie Online
Koło Jakości

Projektowanie kompleksowego systemu rozwiązywania problemów
Zbieranie wartościowych danych
Monitorowanie wdrożonych rozwiązań

Zobacz kurs

5. Klinika jakości

Gdy napotkamy bardziej złożony problem, którego przyczyny nie są od razu jasne, musimy przejść proces, który przeprowadzi nas przez analizę każdego aspektu jego występowania, a następnie pozwoli ustalić i potwierdzić przyczynę źródłową jego wystąpienia. Właśnie do tego służy Klinika jakości: do analizy i szukania przyczyny źródłowej. Klinika jakości jest to obszar, który dostosowany jest do realizacji właśnie takich warsztatów. To w nim prowadzi się pewne kroki oraz stosuje narzędzia i metody pozwalające osiągnąć oczekiwane rezultaty. Poprzez stosowanie takich metod, jak Diagram Ishikawy, 5Why, burza mózgów, drzewo logiczne itp., jesteśmy w stanie spojrzeć na występujący problem z wielu perspektyw. To daje nam możliwość określenia potencjalnej przyczyny problemu. Jednak na tym nasza praca się nie kończy. Kluczowym etapem jest weryfikacja hipotez, czyli realizacja poszczególnych działań, a następnie kontrola, czy przyniosły one oczekiwane efekty, czyli czy wyeliminowały wystąpienie problemu. Jeśli tak się stało mamy potwierdzenie, że znaleźliśmy przyczynę źródłową, jeśli nie, to musimy szukać dalej. Końcowym etapem rozwiązywania problemów jest wkomponowanie go w system, czyli w procesy, w których on występuje i takie ich przeorganizowanie, aby nieoczekiwane przyczyny już nie występowały.

Aby organizacja mogła uczyć się na takich sytuacjach, należy archiwizować cały proces za pomocą między innymi arkusza A3. Sposób archiwizacji jak najbardziej powinien być dostosowany do potrzeb i kultury organizacji. Takie podsumowanie procesu rozwiązywania problemów powinno przedstawiać poszczególne jego etapy. Dzięki temu kompletujemy wiedzę, której pomoc w przyszłości może być nieodzowna. To dzięki temu krokowi jesteśmy w stanie wrócić do rozwiązań problemów, a także do całego toku rozumowania, co pozwala organizacji się uczyć i reagować efektywniej na przyszłe, nieoczekiwane sytuacje.

Organizacja koła jakości

6. Zapobieganie błędom

Efektem końcowym nie jest eliminacja skutków problemu. To właśnie ich zapobieganie, czyli eliminacja możliwości ponownego wystąpienia powinna być „metą”. Jednym ze sposobów zapobiegania błędom jest Poka-Yoka. To narzędzie zapobiega pojawieniu się problemu, a przynajmniej jest to efekt najbardziej oczekiwany. Istnieją również inne poziomy zapobiegania problemom, takie, jak ostrzeżenia lub wizualizacja jego wystąpienia. Jednak to nie może być celem ostatecznym. Powinniśmy dążyć do tego, aby tak zorganizować procesy z wkomponowanymi w sobie rozwiązania Poka-Yoke, które uniemożliwiają osiągnięcie innych rezultatów, niż te oczekiwane. Jednym z takich przykładów jest karta sim, której kształt wymusza włożenie jej w odpowiedni sposób.

Koło jakości - Natężenie kontroli

Popełniasz TE błędy w projektach doskonalących? 

Wypełnij formularz, pobierz checklistę (pamiętaj o potwierdzeniu adresu mailowego!) i sprawdź, czy popełniasz jeden z najczęściej popełnianych błędów w projektach doskonalących.

  • W formacie Excel.

  • Stworzona przez praktyków.

  • Przeprowadzi Ci przez proces, który udoskonali działania w Twoim przedsiębiorstwie.

Podsumowanie

Głównym problemem polskich firm jest podejście do problemu. Dostrzegają je jako elementy, które nie powinny występować. Jeśli wystąpią, nawykową reakcją jest szukanie winnego. Jak taka sytuacja się przekłada na informowanie o ich wystąpieniu? Bardzo negatywnie – szukanie winnego prowadzi do tego, że każdy z pracowników będzie ukrywał problemy, które napotka. W Kulturze Lean problemy są traktowane jako skarby, których znajdowanie jest integralną częścią systemu, a proces ich rozwiązywania i eliminacji występuje naturalnie u każdego z pracowników. Właśnie zmianą paradygmatu postrzegania problemu możemy zmienić to, że ludzie nie będą ich ukrywać, tylko wychwytywać na każdym kroku. To przekłada się z kolei na stabilizację funkcjonowania ich procesów, jak i całego systemu.

Taka zmiana dostrzegania problemów i radzenia sobie z nimi przekłada się również na życie osobiste. Osoby umiejące posługiwać się procesem rozwiązywania problemów poprzez ich analizę i szukanie przyczyn źródłowych nie boją się niczego, co ich w życiu spotka. Rozumieją powiązania przyczynowo skutkowe, co daje im umiejętność łatwego znajdywania rozwiązań, a to z kolei przekłada się na radzenie sobie z kolejami życia.

Problemy zawsze będą występować, jednak musimy tak zorganizować działania, aby eliminować ich przyczyny źródłowe i stopniowo zmniejszać ich występowanie. Problemy to skarby, które musimy traktować jak diamenty do obrobienia, aby stały się dla nas wartościowe.

Kroki koła jakości

Zostań Lean Liderem Green Belt i zyskaj
oszczędności dla firmy

  • Projekt z możliwością uzyskania min. 50 000 zł oszczędności.

  • Praca na realnych przykładach z Twojej firmy i obszaru, w którym pracujesz na co dzień.

Chcę zostać Lean Liderem
Jak wygląda współpraca z nami?

Autor: Krzysztof Pawłowski

Partner zarządzający, konsultant

Jako specjalista w zakresie Lean realizuje projekty mające na celu poprawę efektywności działań firm. Z powodzeniem stosuje narzędzia Lean w branżach produkcyjnych m.in przetwórstwa metali, tworzyw sztucznych, okiennej i poligraficznej. Jest absolwentem Akademii Górniczo – Hutniczej. Uzyskał tytuł Magistra Inżyniera na kierunku Zarządzanie i Inżynieria Produkcji. Od momentu ukończenia studiów stosował zdobytą wiedzę teoretyczną w praktyce, najpierw jako konsultant wewnętrzny, a obecnie – zewnętrzny. W myśl ciągłego doskonalenia nieustannie poszerza swoją wiedzę i szuka nowych wyzwań.