1. Wstęp

Zagadnienie organizacji przestrzeni produkcyjnej tzw. layoutu było już przez nas poruszane, więcej informacji na temat ustawienia maszyn na hali produkcyjnej dostępnych można znaleźć w artykule Layout Maszyn.

Aby optymalnie zaprojektować layout hali produkcyjnej nie wystarczy tylko oprzeć się na 2 lub 3-wymiarowym rysunku ilustrującym maszyny, urządzenia produkcyjne, ścieżki transportowe, bufory międzyoperacyjne itp. Produkcja to ciągła interakcja ludzi, których chwilowe potrzeby różnią się w zależności od zaistniałej sytuacji. Naszym celem w pierwszej kolejności jest zrozumieć te potrzeby, a następnie wyjść im naprzeciw tak, aby projektując nowe ustawienie maszyn możliwie, jak najbardziej ułatwić pracę operatorom, komunikację brygadzistom i szybkość podejmowania decyzji kadrze zarządzającej.
Praca nad layoutem może być kolejnym etapem wdrażania kultury Lean do naszego przedsiębiorstwa. Często klientem dla pracowników jest osoba na końcu łańcucha produkcyjnego, który rokrocznie negocjuje ceny zakupu produkowanych przez nas produktów, od czasu do czasu przyjeżdża na audyt i ciągle wydzwania w sprawie reklamacji. Nie należy jednak zapominać, że w procesie produkcyjnym mamy do czynienia również z klientami wewnętrznymi – kolejnymi procesami dla których produkujemy. Zrozumienie tej kluczowej kwestii pozwala pracownikom na świeżo spojrzeć na wykonywaną przez nich pracę i zweryfikować założenia które funkcjonują w przedsiębiorstwie „od zawsze”.

2. Stan obecny

Podstawą do analizy obecnego layoutu oraz pracą nad koncepcją jego przyszłej wizji jest widok hali produkcyjnej z lotu ptaka w formacie *.cad. W przypadku kiedy firma nie dysponuje takim plikiem (lub jest on nieaktualny), należy go utworzyć wykonując pomiary hali. Szacowany czas przenoszenia rzeczywistego planu zagospodarowania produkcji
o powierzchni 1000 m² do pliku w formacie *.cad to ok 1 dnia roboczego (w zależności od zagęszczenia maszyn i urządzeń). Plik jest punktem wyjścia do merytorycznej rozmowy na temat przyszłego ustawienia.

3. Warsztaty Layoutu

Zaprojektowany 10 lat temu layout może być nieoptymalny do obecnego charakteru produkcji, dlatego wymagana jest jego ciągła weryfikacja. W pierwszej kolejności należy poddać analizie portfel produktów oraz technologię ich wytwarzania. Prosta analiza ABC pozwala wytypować produkty na które popyt jest największy (uwzględniając produkowane ilości lub wartość sprzedawanych produktów). Znajomość technologii wytwarzania danych produktów jest niezbędna przy tworzeniu rodzin produktów – produktów podobnych pod kątem technologicznym (80% podobieństwa procesowego – 30% podobieństwa czasów produkcji).
Projektowanie koncepcji hali produkcyjnej to temat złożony wymagający konsultacji
z wieloma różnymi osobami w firmie. Oto lista rekomendowanych osób które powinny znaleźć się podczas omawiania koncepcji przyszłego layoutu:

1. Przedstawiciel zarządu

Jego rolą jest podejmowanie decyzji w zgodzie z misją i wizją firmy, rozstrzyganie spornych kwestii w oparciu o strategię oraz finanse firmy. Osoby z kadry zarządzającej dysponują informacjami które mogą mieć znaczący wpływ na przyszły wygląd hali produkcyjnej. Ponadto jego rolą jest delegowanie kluczowych zadań oraz  wyznaczanie terminów.

2. Utrzymanie ruchu

Niewątpliwie najwięcej zadań podczas zmiany ustawienia maszyn spadnie na ręce działu UR. Przygotowanie nowej instalacji pod maszyny, zmiana kształtu obecnie funkcjonujących stanowisk,

3. Dyrektor/kierownik produkcji

Ważne zadanie spadnie również na ręce dyrektora/kierownika produkcji, który będzie musiał z wyprzedzeniem zapewnić terminowe dostawy dla klienta w przypadku kiedy obszar produkcyjny będzie wyłączony z produkcji np. przy przenoszeniu dużych maszyn.

4. Technolog

W przypadku zmiany layoutu technologia wytwarzania często poddawana jest weryfikacji. Niektóre stanowiska mogą zostać połączone w gniazda lub może zostać zaproponowany inny sposób wytwarzania dotychczas dobrze znanego elementu.
W przypadku zakupu nowych urządzeń do produkcji konieczne jest stworzenie nowych technologii wytwarzania.

5. Jakość

Zmiana ustawienia maszyn może nieść ze sobą zagrożenie w postaci braku utrzymania odpowiedniego poziomu jakości. Osoba odpowiedzialna za jakość musi przygotować odpowiednie metody pomiaru, kontroli i weryfikacji poziomu jakości poszczególnych procesów.

6. Brygadzista

Osoba bezpośrednio związana z produkcją może wypowiedzieć się o organizacji pracy w skali mikro i odnieść się do proponowanych zmian w imieniu operatorów.

W zależności od wielkości przedsiębiorstwa należy podzielić uczestników na grupy po min. 4 osoby. Grupy powinny być różnorodne, a ich skład nie powinien być przypadkowy, tak aby każda z grup była w stanie poradzić sobie z opracowaniem koncepcji całościowej. Efektem końcowym pracy grup powinny być odrębne koncepcje przyszłego ustawienia maszyn.
Kolejnym etapem jest wspólna analiza wypracowanych wcześniej koncepcji. Każda z grup przedstawia swoją wizję layoutu na forum uzasadniając swoje wybory oraz odpowiadając na pytania reszty grupy. Pozwala to spojrzeć na te same problemy z różnych punktów widzenia i wybrać najbardziej optymalną z nich. Kluczowym punktem pracy w połączonych grupach jest opracowanie wspólnej koncepcji stanu przyszłego ustawienia maszyn.
W kolejnym artykule przybliżymy proces realizacji projektu przestawienia maszyn.