Wstęp do AHP ANP

Metody wspomagania decyzji mają szczególne znaczenie dla podejmowania złożonych wielokryterialnych decyzji. Popularną i często wykorzystywaną metodą jest Analityczny Hierarchiczny Proces (AHP) oraz jego rozszerzenie Analityczny Proces Sieciowy (ANP). Metoda AHP została opracowana przez profesora Uniwersytetu w Pittsburgu Thomasa L.Saaty’ego w 1970 roku. Profesor specjalizuje się w zagadnieniach statystyki i badań operacyjnych. Przed rozpoczęciem pracy na uczelni był pracownikiem agencji rządowych Stanów Zjednoczonych m.in. Departamentu Stanu USA. Przez wszystkie lata swojej działalności był zaangażowany w utrzymanie pokoju na świecie. Jest bardzo znaną osobą nie tylko w Ameryce, ale również na całym globie. Dostał wiele międzynarodowych wyróżnień, również w Polsce tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Metoda Analitycznego Hierarchicznego Procesu Decyzyjnego

Metoda AHP (ang. Analytic Hierarchy Process) do wspomagania podejmowania decyzji wykorzystuje elementy matematyki i psychologii w celu przetworzenia subiektywnych i osobistych preferencji danej osoby lub grupy osób podejmujących decyzję. AHP skierowana jest głównie do osób, które muszą podejmować decyzje oparte na różnorodnych informacjach. Szczególnie, gdy informacji jest bardzo dużo i ciężko jest wykorzystać wszystkie na raz w celu optymalnego rozwiązania problemu. Metoda AHP umożliwia stworzenie modelu decyzyjnego zawierającego wszystkie kryteria i czynniki ważne dla rozwiązywanego zagadnienia, dlatego zaliczamy ją do metod wielokryterialnych wspomagania decyzji. Kryteria decyzyjne można podzielić na dwie kategorie: ilościowe i jakościowe. Czynniki ilościowe są policzalne tzn. można je wyrazić w postaci liczby, często są to wszelkiego rodzaju koszty, ceny, czas itp. Natomiast kryteria jakościowe są te, które nie można przedstawić za pomocą liczby i często stanowią subiektywne podejście osoby podejmującej decyzji, mogą to być takie czynniki jak: wygląd, komfort, smak, zapach i wiele innych. Największą zaletą metody AHP jest możliwość wykorzystania do procesu decyzyjnego wszystkich rodzajów kryteriów zarówno ilościowych i jakościowych.

Przykładowe drzewo decyzyjne AHP

Analityczny Hierarchiczny Proces (AHP) jest wykorzystywany na całym świecie w większości obszarach takich jak: polityka państwa, konflikty, edukacja, ochrona zdrowia, ekonomia i przemysł. Cechuje ją uniwersalne zastosowanie, ponieważ można ją wykorzystać do rozwiązywania wszelkiego rodzaju problemów. Metodę AHP wykorzystuje szereg organizacji m.in. NATO, NASA, US Army i wiele firm: IBM, HP, Shell, BP, Boeing, Xerox i Johnson&Johnson. Popularnym zastosowaniem jest wspomaganie decyzji w zarządzaniu.

Typowymi przykładami mogą być:

• Dokonywanie wyborów najlepszych: ofert, dostawców, technologii, projektów, produktów, urządzeń itp.
• Ustalanie ocen badanych ofert, dostawców, projektów, produktów itp.
• Tworzenie rankingów: atrakcyjności produktów lub usług, czynników kształtujących wizerunek firmy itp.
• Ustalanie wag czynników
• Alokacji zasobów
• Benchmarking, porównywanie firmy z liderem w branży
• Ocenę ryzyka
• Zarządzanie jakością (rozwiązywanie problemów jakościowych)
• Ustalanie udziałów w rynku

Wyniki modelu decyzyjnego:

Zalety AHP ANP:

• Uniwersalność zastosowania
• Wielokryterialność decyzji
• Możliwość wykorzystania kryteriów ilościowych i jakościowych
• Przedstawienie problemu decyzyjnego w postaci prostej hierarchii lub sieci
• Uporządkowanie czynników, kryteriów i wariantów
• Prosta metoda dokonywania wyborów poprzez porównania
• Brak konieczności wykorzystywania skomplikowanych obliczeń matematycznych
• Pozwala uzasadnić podjęta decyzję
• Określanie rozwiązania na podstawie dokonanych porównań przez szeroką grupę ekspertów

Wady AHP ANP:

• Konieczność występowania wielu wariantów wyboru (zbiór rozwiązań problemu – alternatyw musi posiadać więcej niż jeden element )
• Założenie porównywalności elementów hierarchii lub sieci
• Wymagana logiczność porównań
• Zalecane dokonywanie porównań informacji przez ekspertów w danej dziedzinie
• Szkolenie osób posługujących się metodą AHP ANP lub współpraca z konsultantem

Więcej informacji o AHP ANP można znaleźć na forum portalu Golden Line: Metoda AHP ANP wspomaganie decyzji

http://www.goldenline.pl/forum/metoda-ahp-anp-wspomaganie-decyzji/